اجرایی شدن «اقتصـاد مقـاومتـی» به دور از شعار و هیاهوهای سیاسی، به تمرکز و توجه جدی به توانمندی های داخلی و بومی، تقویت زیرساخت‌ها و مکانیزم های درست و متناسب توسعه اقتصادی کشور، همگرایی بخشهای مختلف حاکمیت و دولت و مردم برای دستیابی به اهداف توسعه ای، باورمندی به توان و استعدادهای مردمی و مبارزه جدی با فساد و تبعیض و رانت نیاز دارد. با شیوع بیماری کرونا اکنون بسیاری از مشاغل تحت تأثیر قرار گرفتند و رونق خود را از دست دادند و تعداد زیادی از افرادی که در این مشاغل تازه شروع کرده بودند متهم به شکست و تعطیلی شدند. برای ماندگاری در چنین شرایطی علاوه بر اقتصاد مقاومتی به اقتصاد خلاق نیاز است که بتوان با روشهای خلاقانه به حیات اقتصادی ادامه داد.
هنگامی که صحبت از اقتصاد مقاومتی میشود، اندیشمندان و محققین برای این اقتصاد، خصوصیاتی را برمی شمرند که مهم ترین آنها عبارت است از:
- تاب آور در مقابل عوامل بیرونی
- مردم بنیاد و متکی به ظرفیتهای مردمی
- بهره ور در استفاده از منابع
- درونزا
- برونگرا
- دانش بنیان
- عدالت محور
از سوی دیگر در دو دهه اخیر با طبقه جدیدی از صنایع مواجه هستیم که به آن «صنایع خلاق» اطلاق میشود. بر این اساس، صنایع خلاق، به چرخه هایی از خلق، تولید و توزیع کالاها و خدمات اطلاق میشود که خلاقیت و سرمایه فکری را به عنوان ماده خام به کار میگیرد. با درنظر گرفتن این تعریف از صنایع خلاق که ماده خام اولیه آن فکر و ایده است بنابراین نیاز به سرمایه زیادی برای شروع ندارد که این مهمترین امتیاز در این دوران (شیوع کرونا و شرایط اقتصادی پرفشار) به حساب می آید.
مقاله مرتبط: مدل سازی کسب کارها در صنایع خلاق
به عبارت دیگر صنایع خلاق متشکل از مجموعه ای از فعالیتهای دانش بنیان هستند که در عین حال متمرکز بر هنر و فرهنگ (و نه محدود به آن) میباشند و پتانسیل درآمدزایی از تجارت و نیز حقوق مالکیت فکری دارند.
مقاله مرتبط: جایگاه صنایع خلاق در صنعت و اقتصاد
طبق تعریف آنکتاد(1)، صنایع خلاق به چهار دسته: میراث فرهنگی، محصولات هنری، محصولات رسانه ای و محصولات مبتنی بر آفرینشهای کارکردی، تقسیم میشوند.
همانطور که از تعریف فوق مشخص است یکی از نزدیک ترین صنایع به مفهوم اقتصاد مقاومتی، از میان صنایع متعدد و متنوع پیشروی کشور برای توجه، سیاستگذاری و سرمایه گذاری، “صنایع خلاق” است. بسیاری از شاخه های این صنعت دارای فرمتی بر مبنای تولید محصولاتی است که می توان فردی یا تیمی کوچک تولید را شروع کرد و اشتغالزایی نمود.
از آنجایی که ماده خام این صنایع، خلاقیت و سرمایه فکری است بیش از هر صنعت دیگری در مقابل عوامل بیرونی تابآور است و اساساً از عوامل خارجی و بیگانه مستقل است.
مقاله مرتبط: نقش شتابدهنده ها بر توسعه صنایع خلاق چیست؟
به دلیل آنکه صنایع خلاق مبتنی بر داشته های فرهنگی یک ملت شکل میگیرد، آن را هم مفهوم با صنایع فرهنگی میدانند. بر همین اساس این صنایع مردم بنیاد بوده و درونزا هستند. میراث فرهنگی و صنایع دستی، اسباب بازی، موسیقی، گردشگری و موزه داری همگی زیر مجموعه هایی از صنایع خلاق هستند که نشان از مردم بنیاد بودن و برونزا بودن این صنعت دارند.
همانطور که در تعریف این صنایع مشخص شد، این صنایع مبتنی بر فعالیت های دانش بنیان و برآمده از فناوری های سخت و نرم متکی بر دانش صریح و نیز ضمنی شکل میگیرند و فناوری در این صنعت به تولید انبوه محصولات، نوآور شدن و بهره ور شدن آن کمک می نماید.
صنعت فرهنگی و صنایع خلاق نیازمند صادرات و عرضه جهانی است. بخشی از صنایع خلاق یک کشور به ویژه کشورهایی با جمعیت های کم و متوسط در سطح جهان، صرفاً با صادرات، اقتصادی میشود و این خود ناظر به برونگرا بودن این صنعت است.
مقاله مرتبط: مهم ترین دلایل اهمیت خلاقیت در صنایع
حال که کشور ما تحقق اقتصاد مقاومتی را به عنوان مهم ترین هدف خود در نظر گرفته است و از سوی دیگر با تحریمها و دست اندازی های کشورهای غربی و آمریکا مواجه هستیم، انتخاب صنعت دارای اولویت کشور برای توجه و سرمایه گذاری در آن، از اهمیت بیشتری نسبت به سال های قبل برخوردار است و صنعت فرهنگی و صنایع خلاق، بیش از هر صنعت دیگری شایسته انتخاب و توجه به عنوان صنعت محوری توسعه این کشور میباشد.
صنایع خلاق صنعتی درونزا و برونگرا و متکی بر فرهنگ بومی ما است که میتواند با هزینه های بسیار نازل در قیاس با صنایع دیگر اشتغال ایجاد کند و محصولات دانش بنیانی با ارزش افزوده بالا به دنیا عرضه نماید. همچنین صنعت فرهنگی و صنایع خلاق یک مواجهه فعال، و نه انفعالی، در برابر هجمه های فرهنگی است.
- 1: (UNCTAD: United Nations Conference on Trade and Development) کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل
مقالاتی که شاید به مطالعه آن علاقمند باشید:
- تاثیر کرونا بر استارتاپ ها و شتابدهنده ها
- صنایع خلاق چیست؟ و شامل چه تقسیم بندیهایی می شود؟
- ارائه خدمات آزمایشگاهی به شرکت های خلاق
- فراخوان جدید جشنواره “خلاق برتر”
- رایجترین اشتباهات استارتاپ ها
- مزایای استفاده از فضای کار اشتراکی چیست؟
- چگونه استارتارتاپ ثبت کنیم
- دلایل ضرورت مشاوره استارتاپی
